Posted by Prilikom osnivanja firme ili tokom njenog rada, jednom godišnje, preduzetnik ima prava da izabere način oporezivanja prihoda koje ostvaruje tokom poslovanja. Jedan od vidova oporezivanja, ujedno i najpoznatiji, propisan Zakonom o porezu na dohodak građana u delu kojim se uređuje porez na prihod od samostalne delatnosti, je paušalno oporezivanje, koje podrazumeva da:
– preduzetnik nema obavezu vođenja poslovnih knjiga, sem poslovne knjige o ostvarenom prometu
– nema izrade završnog računa
– visinu poreza i doprinosa, na osnovu posebno definisanih kriterijuma, određuje država, odnosno njen službenik u liku poreskog inspektora.
PODNOŠENJE ZAHTEVA I PRAVO NA PAUŠALNO PLAĆANJE POREZA
Zahtev za paušalno oporezivanje, odnosno na to da porez na prihod od samostalne delatnosti plaća na paušalno utvrđeni prihod, Poreskoj upravi – organizacionoj jedinici za utvrđivanje i naplatu javnih prihoda u opštini na čijoj je teritoriji registrovan, odnosno obavlja delatnost ( nadležni poreski organ) podnosi preduzetnik koji nije u mogućnosti da vodi poslovne knjige (osim o prometu koji ostvaruje) ili kojem vođenje poslovnih knjiga otežava obavljanje delatnosti. Zahtev se podnosi najkasnije 15 dana od dana osnivanja radnje, a u daljem poslovanju jednom godišnje, 30. novembra tekuće za narednu godinu.
Reč je o fiksnom iznosu (obično se kaže „paušalan“ i otud potiče naziv ovog načina plaćanja dažbina) do donošenja narednog rešenja, najčešće kroz godinu dana. To znači da, pošto Poreska uprava odobri zahtev za paušalno plaćanje poreza i propiše sumu, poreski obveznik – pušalac ima obavezu prema državi da jednom mesečno plati taj propisani iznos, odnosno da napiše virmansku uplatnicu i ode u banku i plati ili da to učini elektronskim putem.
Ovaj vid oporezivanja posebno je povoljan za kreativne i delatnosti u oblasti informacionih tehnologija, za zanate, konsalting i zdravstvo.
Delatnosti za koje nije omogućeno paušalno oporezivanje su: trgovina na veliko i na malo, hoteli i restorani, finansijsko posredovanje i poslovi s nekretninama, računovodstvene, knjigovodstvene i revizorske usluge, poslovi poreskog savetovanja, reklamiranja i istraživanja tržišta. Ovde pogledajte više detalja o tome šta ne može proći kao paušal.
PODNOŠENJE ZAHTEVA ZA PAUŠALNO OPOREZIVANJE
Da bi ostvario ovo pravo, Osnivač radnje mora da podnese poreskom inspektoru Zahtev za paušalno oporezivanje, u kojem su navedeni:
– razlozi zbog kojih nije u stanju da vodi poslovne knjige, odnosno zbog kojih smatra da mu njihovo vođenje otežava poslovanja
– iznos planiranog prometa pri počinjanju bavljanja delatnošću ili iznos ukupnog prometa ostvarenog u prethodnoj godini, ukoliko duše vremena posluje
– činjenice i okolnosti značajni za utvrđivanje visine paušalnog prihoda, kao što su: mesto na kome se nalazi radnja u kojoj se obavlja delatnost, opremljenost i površina radnje, broj zaposlenih radnika i angažovanih članova porodice, tržišni uslovi obavljanja delatnosti, starost preduzetnika i njegova radna sposobnost, kao i ostale okolnosti koje utiču na ostvarivanje dobiti.
Na osnovu ovih podataka i Uredbe o bližim uslovima, kriterijumima i elementima za paušalno oporezivanje obveznika poreza na prihode od samostalne delatnosti, mesečni iznos paušalnog prihoda za plaćanje poreza i doprinosa određuje poreski inspektor. Paušalno oporezivi prihod je u stvari osnovica na koju se plaćaju doprinosi po stopi od 35,8 % i porez po stopi 10 % (ukupno 45,8%). Osnovicu određuje poreski inspektor u skladu s pomenutom uredbom.
VISINA PAUŠALNOG PRIHODA
Paušalni prihod se utvrđuje u zavisnosti od niza kriterijuma:
– visine prosečne mesečne zarade po zaposlenom u Republici, opštini, gradu i okrugu, koje su ostvarene u godini koja prethodi onoj godini za koju se utvrđuje paušalni prihod
– mesta na kome se nalazi radnja i njene opremljenosti i površine
– broja zaposlenih i broja angažovanih članova porodice
– tržišnih uslova u kojima se delatnost obavlja
– starosti obveznika i njegove radne sposobnosti
– visine prihoda onih obveznika koji pod istim ili sličnim uslovima obavljaju delatnost istu ili sličnu onoj koju obavlja preduzetnik kojem se utvrđuje paušalni porez
– stanja konkurencije, lokalnih prilika, stanja tržišta (potražnja)
– nedovoljne potražnje i visokih cena imputa
– ostalih okolnosti od uticaja na ostvarivanje dobiti ( vremenski period obavljanja delatnosti, vanredne okolnosti koje su od negativnog uticaja na promet kao na primer velike elementarne nepogode, duža bolest preduzetnika koja utiče na efekte poslovanja, duže odsustvo preduzetnika zbog trudničkog bolovanja, porodiljskog odsustva, odsustva sa rada radi nege deteta i odsustva sa rada radi posebne nege deteta, koje utiče na efekte poslovanja…)
Prilikom utvrđivanja paušalnog prihoda nadležni poreski organ uzima u obzir i sve ostale dokaze i podatke do kojih je došao kontrolom i na drugi način.
Knjiga paušalno oporezivih obveznika (KPO), jedina poslovna knjiga koju vodi paušalno oporezivi preduzetnik, u stvari je spisak faktura i uplata na račun njegove radnje. Paušalno oporezivi preduzetnik ima pravo da podiže dnevno sa svog poslovnog računa do 150.000 dinara i to bez podnošenja dokaza banci o razlogu podizanja novca. Novac koji se podigne na taj način nije potrebno pravdati firmi samim tim što ona ne vodi poslovne knjige. Taj novac se može koristiti za poslovne i za lične potrebe osnivača i njegove porodice.
PREDNOSTI PAUŠALNOG PLAĆANJA POREZA
Porez na prihod i socijalni doprinosi (PIO, zdravstveno osiguranje i osiguranje od nezaposlenosti) se plaćaju na četiri uplatnice. Svaka prodata roba ili pružena usluga zavodi se u Knjizi ostvarenog prometa (KPO), odnosno nema obaveze vođenja knjigovodstva, nema troškova i gubljenja vremena na administraciju i suštinski može bez profesionalnog knjigovodstva.
Moguće je podizati novac sa računa neograničeno i to bez pravdanja računa, do 150 000 RSD dnevno, ali godišnji prihod ne sme prelaziti 6 miliona dinara. Porez je fiksan i propisan i nakon njegovog izmirenja nema dodatnog oporezivanja sve dok ne prelazi 6 miliona dinara.
MANE „PAUŠALNOG“ POSLOVANJA
0vaj model oporezivanja pogoduje posebno malim biznisima i onima koji imaju unapred ugovorene velike poslove, kao i značajnija redovna primanja u najavi. Ako to nije slučaj, vrlo je moguće da pogrešna procena budućeg poslovanja uslovi izbor paušalnog oporezivanja kao pogrešnu odluku. Najpre stoga što propisana obaveza ostaje, bez obzira na ostvareni prihod tog meseca.
Ukoliko posao tek počinje i preduzetnik nema ugovorene veće poslove ili dovoljno sredstava za ulaganje, o paušalnom oporezivanja bi trebalo razmisliti, budući da su ukupni troškovi, kojima je obuhvaćena i propisana suma poreza, predstavljaju značajnu stavku.
